Diş Eti Hastalığınız Varsa Solunum Testi Değerleriniz Düşük Çıkabilir! 

Yapılan literatür değerlendirilmelerinde periodontal hastalıklarla kardiyovasküler rahatsızlıklar, inme, diyabet, düşük hamilelik, gastrointestinal problemler, solunum yolu hastalıkları, osteoporoz, erektil disfonksiyon ve renal rahatsızlıkların arasında ilişki olabileceği belirtilmiştir (1). 

Periodontal hastalıklar basit olarak gingivitis ve periodontitis olarak ikiye ayrılmaktadır. Gingivitis, sadece diş etinin etkilendiği ve destek dokuların zarar görmediği enflamatuar bir tablo olarak tarif edilir. Periodontitis, dental plak ve konağın etkileşimi sonucunda diş etinin yanında periodontal ligament ve alveoler kemiğin zarar görmesi ile sonuçlanan enflamatuar bir hastalık olarak tanımlanmaktadır.

Bu blog yazımızda diş eti hastalıkları ile solunum sistemindeki etkileşimleri ele alacağız.

Periodontal Hastalıklar ve Respiratuar Rahatsızlıklar 

Periodontal hastalıklar birçok sistemik hastalık ile çift yönlü ilişki ortaya koymaktadır. Respiratuar ile periodontal rahatsızlıklar arasındaki olası durumlar son yıllarda araştırmalara konu olmuştur. Genel olarak çalışmalarda respiratuar ile periodontal rahatsızlıklar arasında pozitif bir ilişki varlığı ortaya konulmaktadır.(1)

• Akciğer hastalıkları ile diş eti hastalıkları arasındaki ilişki uzun zamandandır bilinmektedir. Ağız boşluğu ve solunum yolları arasındaki anatomik ilişki nedeniyle, ağızda bulunan bakteriler alt solunum yoluna aspire edilebilir ve enflamasyona yol açabilir.

• Bugüne kadar yapılan bazı çalışmalarda:

• Özellikle yoğun bakim hastalarında, ağızdaki bakterilerin akciğerleri enfekte ettiği gözlenmiştir.

• Pandemi döneminde, COVID-19’a yakalananlarda diş eti hastalığı varsa; yoğun bakıma alınma olasılığının 3.5 kat, solunum cihazına bağlanma olasılığının 4.5 kat arttığı tespit edilmiştir.

Son dönemde gündemde olan ve yoğun araştırmalara neden olan COVID-19 hastalığı bazı ağız içi semptomları ortaya koymaktadır. Araştırmalarda tükürüğün patojenik bakteri için rezervuar görevi gösterebileceği ileri sürülmüştür. Bir literatür derlemesinde COVID-19’un oral kavitede ülser, erozyon, büller, veziküller, dil yüzeyi değişiklikleri, pigmentasyon, halitosis, beyazımsı alanlar, nekroz ve spontan kanama gibi bulgular ortaya koyduğu belirtilmektedir.(1)

En sık olarak dil, ardından sırasıyla labiyal mukoza, palatinal alanlar, diş eti, bukkal mukoza, orofarings ve tonsiller tutulum göstermektedir. Hafif seyreden COVID-19 vakalarının herhangi bir oral bulgu ortaya koymayabileceği belirtilmiştir. Yine tedavi edilmemiş orta veya şiddetli periodontitisin COVID-19′ u şiddetlendirebileceğini işaret edilmiştir.(1)

Araştırmalarda ağız sağlığını iyileştirilmesi ile COVID-19 semptomlarının şiddetinin azalabileceği belirtilmektedir.

• 1000 ergeni (yaş ortalaması 15) kapsayan çalışmada, diş eti kanaması olanların olmayanlara oranla solunum testi değerleri daha düşük çıkmıştır.

• Diş eti hastalığı şiddeti ile kapasitesini araştıran çalışmada yas ortalaması 44.6 olan 1001 bireyde, diş eti hastalığı şiddetlendikçe solunum testi değerinin düştüğü bulunmuştur.

• Yaş ortalaması 73 olan 826 kişide diş eti hastalığının solunum yolunu tıkama riskini 3 kat arttırdığı saptanmıştır.

• Diş eti hastalığı tedavisi yapıldığında akciğer fonksiyonlarında düzelme olduğu, KOAH hastalığının alevlenme sıklığı ve şiddetinin azaldığı görülmüştür.

• Tüm bu çalışmalar ağız sağlığınızın diğer vücut sistemleri gibi solunum sistemini de etkilediğini bir kez daha vurgulamaktadır.

Dişeti (Periodontal) Hastalıklarının Tedavi Yöntemleri 

Dişeti hastalıklarının tedavi yöntemleri, hastalığın şiddetine, tipine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak şu tedavi yöntemleri kullanılabilir:

• Profesyonel Diş Temizliği: Diş taşı ve plakların uzaklaştırılması için diş hekimi tarafından yapılan profesyonel temizlik işlemidir. Bu işlem, diş eti hastalıklarının kontrol altına alınmasında temel adımdır.

• Diş Taşı Temizliği (Scaling): Diş eti altında ve diş yüzeylerinde biriken diş taşlarının temizlenmesini içeren bir işlemdir. Diş taşı, diş eti iltihabının başlıca nedenlerinden biridir.

• Cerrahi olmayan periodontal tedaviler (subgingival küretaj):Kök Yüzey Düzleştirme (Root Planing): Diş kökü yüzeylerinin düzeltilmesi ve pürüzsüz hale getirilmesini içeren bir işlemdir. Bu işlem, diş eti hastalığının ilerlemesini durdurmak ve iyileşmeyi teşvik etmek için kök yüzeyindeki ve cepteki plak ve diştaşı temizlenir, bakteri toksinleri uzaklaştırılır ve kök yüzeyi düzeltilir. Bu işlem lokal anestezi altında uygulanır. Bazen bu işleme yardımcı olarak lokal antibiyotikler, sistemik antibiyotikler, konak modülatörleri ve dental lazer kullanılabilmektedir.

• Cerrahi Tedaviler: Diş eti hastalığının ilerlemiş vakalarında veya diğer tedavilere cevap vermeyen durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Periodontal cep eliminasyonunda, cerrahi yöntemle dişeti kaldırılır, tüm iltihabi dokular temizlenir, kök yüzeyindeki cepte bulunan bakteri artıkları, diş taşları temizlenir, gerekirse düzensiz ve zarar görmüş kemik yüzeyi düzeltilir, kemik yıkımının durumuna göre rejeneratif işlemler yapılabilir.

• Rejeneratif yöntemler, cerrahi periodontal tedavi yöntemleridir. Dişeti kaldırılır, kök yüzeyi ve çevresindeki iltihabi dokular temizlenir, membran, kemik greftleri veya doku uyarıcı proteinler kullanılır.

• Antibiyotik Tedavisi: Ağır diş eti hastalıklarında, doktorlar yerel veya sistemik antibiyotiklerin kullanımını önerebilirler. Bu antibiyotikler diş eti enfeksiyonlarını kontrol etmeye yardımcı olabilir.

• Ev Bakımı: Diş eti hastalıklarının tedavisi, evde düzenli ağız hijyeni uygulamasını gerektirir. Bu, düzenli fırçalama, diş ipi kullanma ve antiseptik gargara kullanımını içerir.

• Düzenli Takip ve Bakım: Tedavi sonrası düzenli olarak diş hekimi kontrollerine gitmek, diş eti sağlığını korumak ve hastalığın tekrar etmesini önlemek için önemlidir. Hastalığın tekrarlanmaması için günlük doğru oral hijyenin sağlanması, hekim tarafından belirlenen periodontal kontrol randevularına ömür boyu devam edilmesi zorunludur.

Sonuç olarak; her hasta farklı olduğundan, tedavi planı kişiye özel olarak belirlenmelidir. Bu nedenle, diş hekiminizle birlikte en uygun tedavi planını belirlemek önemlidir. Unutulmamalıdır ki, ağız sağlığınız yalnızca güzel bir gülümseme değildir, aynı zamanda sağlıklı bir yaşamdır.

1- PERİODONTAL VE SİSTEMİK HASTALIKLAR: RESPİRATUAR RAHATSIZLIKLAR Hasan HATİPOĞLU1 1 Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji A.D., Kütahya/ Türkiye

2- DOl: 10.1902/jop.2012.120399, DOI: 10.2147/ COPD.S327036, DOI: 10.1111/jcpe.12247, doi: 10.1111/jcpe.13287. doi: 10.1111/jcpe.13886.